جایگاه ملیت‌ها در نقشه راه کودار
۲۱ دی, ۱۴۰۰شورش الیگودرز
ماهیت کودار
«جامعه دمکراتیک و آزاد شرق کردستان(کودار)» در سال ۲۰۱۴ به‌مثابه «سیستم سازماندهی خلق» تأسیس گشت. در آن سال بخاطر سوق‌یافتن پژاک بسوی یک ساختار حزبی که تنها به جنگ و نظامی‌گری، آن هم متأثر از برخوردهای نظامی و دیدگاه امنیتی رژیم ایران به مسئله کُرد و پژاک، محدود گشت، همچنان خلأ بزرگی در امر سازماندهی خلق وجود داشت و جامعه از سازماندهی کامل و خودویژه برخوردار نبود این سازماندهی هم تنها بصورت سیستم تکثر سازمانی و با مشارکت دمکراتیک تمامی اقشار، توده‌ها و طیف‌های جامعه ممکن‌می‌گردد. پژاک با تأسیس سیستم دمکراتیک خلق‌محور، اقدامی‌کرد که پیشتر در تاریخ دو قرن گذشته خلق‌کُرد صورت نگرفته است. پژاک تکوین حزبی را ارتقاء داد و در انطباق کامل با پارادایم «جامعه دمکراتیک و اکولوژیک مبتنی بر آزادی زن» آن را عملی‌گرداند و کودار را تأسیس نمود. متوجه شد که خلأهایی در حوزه‌های سازماندهی جامعه وجود دارد. در سال ۲۰۱۴ قیام‌های خلق‌های خاورمیانه فزونی گرفته‌بود و دیالکتیک پیشرفت که از سوی رهبر اوجالان بخوبی محسوس گشت، پژاک را به پیشاهنگی برای تأسیس «سیستم سازماندهی دمکراتیک» رهنمون ساخت. مطابق پارادایم، رسیدن به سوسیالیسم علمی، همانا اتحاد تئوری و عمل برای به حرکت درآوردن جامعه است. پژاک بیش از پیش به امر «مشارکت دمکراتیک خلق» توجه کرد. اینجا بود که وجود «سیستم کودار» ضروت انکارناپذیر شد. کودار برای خلق، مجالی برای گذار از مفاهیم ارتجاعی «جنسیت‌گرایی، ملی‌گرایی، دولت‌گرایی، قدرت‌گرایی و فردگرایی» شد. پس در آن صورت، برخورد رادیکال برای حل مسایل حزبی و اجتماعی، ایجاد یک سیستم با مکانیسم‌های رادیکال است که کودار به‌مثابه یک ارگانیسم زنده اجتماعی‌ـ سازمانی محصول آن اندیشه ریشه‌ای می‌باشد. کودار سیستمی برای خلق است زیرا خلق از سازمان خاص خود محروم بود و پژاک با پیشاهنگی برای بنیان‌گذاری کودار و عضویت در آن، ارزشمند‌ترین سازماندهی دمکراتیک را برای خلق، احزاب و سازمان‌های دیگر به ارمغان آورد. به همین دلیل تلاش بی‌وقفه در راستای برقراری خودمدیریتی دمکراتیک به‌منزله بعد سیاسی ملت دمکراتیک از اهم اهداف پژاک شد. در عین حال، این مدل چاره‌یابی را که کاملا خارج از حیطه پارادایم قدرت‌گرایی و دولت‌پرستی است و خوانشی کاملا دمکراتیک از کنش جهان‌شمول «حق تعیین سرنوشت ملت‌ها به دست‌خودشان» می‌باشد، برای سایر خلق‌های ایران و شرق‌کردستان چون خلق لر، تفاوت‌مندی‌های دینی، مذهبی و آئینی موجود در این سرزمین را پیشنهاد نمود.
کودار بر این مسایل تمرکز نمود:
۱ـ توسعه پارادایم «جامعه دمکراتیک ـ اکولوژیک مبتنی بر آزای زن».
۲ـ تحقق کنفدرالیسم دمکراتیک و خودمدیریتی خلق‌های ایران.
۳ـ تحقق ملت دمکراتیک.
۴ـ کانونی‌کردن آزادی زن در مبارزات.
۵ـ تأکید بر اصل دفاع‌مشروع.
۶ـ سازماندهی خلق و ایجاد سیستم آن یعنی کودار.
۷ـ مطالبه دمکراتیزه‌کردن قانون اساسی ایران.
۸ـ اتحاد خلق‌کُرد.
۹ـ اتحاد و هم‌پیمانی ملت‌های ایران.
۱۰ـ ترویج فرهنگ مبارزه و مقاومت در میان خلق‌های ایران.
کودار تنها یک وظیفه بزرگ را برای رسیدن ملت‌ها به آزادی و دمکراسی در پیش دارد که مطابق «ابعاد نه‌گانه ملت‌دمکراتیک» است که رهبر آپو آن را برشمرده:
۱ـ شیوه حیات کمون و فرد‌ـ شهروند آزاد.
۲ـ حیات سیاسی و خودگردانی دمکراتیک.
۳ـ ملت دمکراتیک و زندگی اجتماعی.
۴ـ زندگی مشترک آزاد؛ فرم ملت دمکراتیک.(حیات برابر زن و مرد در اجتماع)
۵ـ خودگردانی اقتصادی.
۶ـ ساختار حقوقی.
۷ـ فرهنگ ملت دمکراتیک.
۸ـ سیستم دفاع ذاتی (دفاع ذاتی برای خلق)
۹ـ بعد دیپلماسی.
نقشه راه کودار
كودار، تشكل سازماني مدرن براي پيشبرد گفتمان مشترك دمكراتيك ميان همه احزاب شرق كُردستان و تجميع همه آنها در يك سازمان واحد است. اين بينش سياسي‌ـ سازماني كودار شامل ايران دمكراتيك هم هست. چون ملي‌گرايانه نيست پس ايراني مي‌باشد. فلسفه وجودي كودار در واقع آسيب‌شناسي فلسفي مقوله «تجزيه و تفرقه احزاب كُردستاني» است. در گفتمان آن، سياست ديگر همانند بينش احزاب پيشين كُرد به معناي جنگ دائمي و كشمكش بر سر قدرت تلقي‌نمي‌گردد؛ سياست‌ورزي كودار، همگرايي دمكراتيك را بنيان قرارمي‌دهد تا احزاب را وحدت‌بخشد. هدف، فروپاشي دولت موجود و برپايي يك دولت نوين نيست، چراكه نه دولت‌گراست و نه ملي‌پرست. اين نخستين‌بار است كه كُردها در شرق كُردستان و ايران باني بينش و ساختاري پارادايمي هستند كه علاوه بر تضمين حقوق و آزادي‌هاي ملت‌كُرد، ديگر ملت‌ها را هم بصورت برابر و آزادانه منتفع‌مي‌گرداند.
كودار در سال ۲۰١٧ يك نقشه‌راه براي «دمكراتيزه‌نمودن ايران و حل مسئله‌كُرد» تدوين و ارائه‌نمود. در چشم‌انداز نظري نقشه‌راه، شرط لازم براي گذار از بن‌بست‌هاي سياسي، حقوقي، اقتصادي و اجتماعي موجود را نقد صريح انحرافات ذهنيتي‌ـ سياسي گذشته و رويكردهاي اشتباه نظام ايران دانست كه بايد با يك دگرديسي بنيادين و دمكراتيك تصحيح‌گردند. راهكار صحيح را ايجاد يك «مدل دمكراتيك» طبق نيازهاي گذشته و واقعيت‌هاي موجود، دانست. اين جهش تاريخي باشكوه براي خروج از سيكل بسته و نحس استبداد، تماميت‌خواهي، تنگ‌نظري و انحصار‌طلبي، لازم‌بود. كودار با ارائه نقشه‌راه ضمن عمل به وظيفه، اتمام‌حجت كرد. قانون اساسي ايران يك نظام صرف مردان‌سالاري را برمي‌تابد، لذا كودار تغيير اصول قانون اساسي را اصلي‌ترين شرط اقدام عملي عنوان‌كرد. اگر اقدامات جامعه‌محور گردند، انجام همه امورات، مسئوليت‌ها و وظايف بنا به هيچ حكمي صرفا كار دولت نيست و زنان و جوانان بايد در وظايف سهيم گردانده‌شوند و خود تصميم‌بگيرند.
كودار در نقشه‌راه خود در راستاي چاره‌يابي دمكراتيك مسايل ايران، تشكيل ۸ كميسيون در حوزه‌هاي مختلف را پيشنهادداد:
«۱ـ كميسيون حقوق: براي آسيب‌شناسي قانون اساسي و تغيير آن به قانوني دمكراتيك براي تضمين حقوق شهروندي، سياسي و مدني خلق‌ها، مذاهب، زنان و ساير تنوعات. تركيب اين كميسيون مي‌تواند متشكل از حقوق‌دانان دمكراسي‌خواهان، قانونگذاران، نمايندگان تنوعات اجتماعي و نمايندگان حاكميت باشد.
۲ـ كميسيون بازتعريف ساختارهاي مديريتي: يكي از پيش‌شرط‌هاي گذار به دمكراسي در ايران، عبور از منطق و مدل مديريتي مركزـ پيرامون و همچنين تمركززدايي از ساختار قدرت است. اين كميسيون مدل مديريت خودي متكي بر دمكراسي محلي را ترويج‌مي‌دهد.
۳ـ كميسيون همزيستي عادلانه خلق‌ها: هدف از تشكيل اين كميسيون ايجاد همگرايي بيشتر و اتحاد آزادانه و دمكراتيك ميان خلق‌هاي ايران است و رويكردهاي تماميت‌خواهانه اتنيكي‌ـ زباني را تهديدي براي همزيستي تنوعات اجتماعي مي‌داند.
۴ـ كميسيون زنان: محور كار اين كميسيون بررسي موانع با هدف رفع تبعيض عليه زنان در حوزه‌هاي حقوقي، سياسي، اقتصادي و مديريتي است. دو لايه «ذهنيت مردسالارانه جامعه و قرائت زن‌ستيزانه قانون اساسي» بايد تغييريابند.
۵ـ كميسيون امنيت: هدف از ايجاد اين كميسيون، بحث و تصميم‌سازي درخصوص سياست‌هاي امنيتي متعهد به اراده دمكراتيك جامعه، يافتن مكانيسم‌هايي براي برقراري امنيت اجتماعي و تطبيق حداكثري رويكردها و سياست‌هاي امنيتي با روح «سياست دمكراتيك» است.
۶ـ كميسيون اقتصاد: رفع اتكاي بر اقتصاد نفتي، رفع تبعيض‌هاي اقتصادي و مبارزه با بيكاري، فقر و بحران كار اين كميسيون است.
۷ـ كميسيون محيط‌زيست: صنعت‌گرايي و انحصار سود‌ـ سرمايه تخريبات زيست‌محيطي بزرگي ايجادكرده‌اند كه متأثر از آن، جامعه و حيات اجتماعي با مخاطره روبرويند. كار كميسيون بررسي جنبه‌هاي ذهنيتي‌ـ كاربردي همسو با «پارادايم دمكراتيك‌ـ اكولوژيك» است.
۸ـ كميسيون زبان و فرهنگ: سطح آزادي هويت‌هاي متكثر فرهنگي در يك كشور، نشان‌دهنده سطح دمكراسي و پيشرفت آن كشور است. حق طبيعي آموزش به زبان مادري و حفظ فرهنگ تاريخي براي هر ملتي محفوظ است و موجوديت فرهنگي هويت ملت‌هاست.»
کودار همچنان نقشه راه خود در سال ۲۰۱۷ را روزآمد می‌داند. در سال‌هاي گذشته چندين اعلاميه را در حد نقشه‌راه ارائه‌داده و با ارائه نقشه‌راه در ۲۰۱۷ هم ضرورت تغيير را بازتعريف و رهيافت‌هاي دمكراتيك آن را برشمرد. همچنين با تكيه بر استراتژي «خط‌سوم» نه مداخله خارجي را تحول‌آفرين دانست و نه تداوم استبداد و تماميت‌خواهي نظام را عاقلانه و هوشمندانه. حتي بصورت شفاف ابرازداشت كه حاكميت تهران با چالش‌آفريني در مسير روند دمكراتيك و عدم‌همسويي با پارادايم دمكراتيك، جامعه و كودار را به‌سوي درپيش‌گرفتن رويه‌هاي ديگري سوق خواهدداد. هدف از انتشار آن هم سنجش ميزان آمادگي و واكنش حاكميت براي ايجاد تحول و نيز ترسيم دقيق‌تر مطالبات دمكراتيك خلق‌كُرد و ديگر خلق‌هاي ايران بود.
كودار با نقشه‌راه خود مبارزه اين خلق را براي انتفاع كل خلق‌ها بویژه خلق لر ارتقاء‌داد. خصلت جامعه‌گرايي كودار كه در نوع كميسيون‌هاي پيشنهادي در نقشه‌راه هويداست، آن را پيشتاز تحولات سياسي‌ـ اجتماعي ايران نموده. كودار نظم نوين است و مسلما نظم كنوني ايران نمي‌تواند در برابر آشوب و بي‌نظمي خاورميانه و كُردستان تاب‌بياورد.
خلق لر
خلق لر که کهن‌ترین خلق ایران و زاگرس است، امروز همچو بخشی از ملت کُرد جزو محروم‌ترین خلق‌های تحت ستم می‌باشد. در نقشه راه کودار، به حق همه ملیت‌های ایران همچو کُرد(لر)، بلوچ، آذری، عرب و غیره برای برخورداری از «خودمدیریتی محلی دمکراتیک» پایه‌ای‌ترین اصل برشمرده شده که دیگر مسائل و بحران‌ها را زیر سایه آن می‌توان چاره‌یابی نمود. کودار پروژه عینی برای هر یک از ملت‌های ایران دارد و در آن پروژه، فارغ از هر گونه «ملی‌پرستی، شوونیسم و فاشیسم»، دمکراسی را کانون اصلی قرار می‌دهد و اجازه نمی‌دهد که هر ملتی «فرهنگ، زبان، سیاست، قدرت، پرچم، دین، مذهب، تاریخ و …» خود را بر فرهنگ‌ها و زبان‌ها و تاریخ‌های سایر ملت‌ها حاکم‌سازد و یا از وجود آنها برای حل مسایل بحرانی ایران امروز آنها را ابزار قراردهد. از این حیث، مسئله لر نیز در نقشه راه کودار عینیت بارز یافته، طوری که هر حقوقی که کودار برای ملت کُرد مطالبه نموده، برای خلق‌های بلوچ، آذری، عرب و … نیز بی‌کم‌وکاست مطالبه‌کرده.
