ڕوبار کۆچەر

دامەزراندنی پەکەکە جیاواز لەوەی کە بووە سەرچاوەی بەخشینی هێزو مۆراڵ بۆ گەلی کورد، هاوکات لەکەسایەتی خۆیدا نمونەی کوردی کلاسیک و ڕادەستبووی کوشت و کوردێکی خاوەن ئیرادەو بەپێی پێوانە مرۆییەکانی خولقاند. پەکەکە لە دەرەوەی کلاسیکیەت سەرکەشی فۆرمیکی ترە لە ژیان نەک هەر بۆ کورد بەڵکو بۆ گەلانی تریش، پەکەکە نەک هەر بزوتنەوەیەکی قەدەرگەرا نیە، بەڵکو ئیدی قەدەری گەلەکەی و هەرێمێکی فراوان بەناوی ڕۆژهەڵاتی ناوینیش دیاری دەکات. ئیدی مرۆڤ گەلێک جێگای باسن کە خۆیان خاوەن بڕیارن و بەگوێرەی بەرژەوەندی خۆیان چیان بوێت دەیکەن و هەموو داسەپاندن و مەحکومیەتێک ڕەد دەکەنەوە. ئەمە بابەتێکە لە سایکۆلۆژیای مرۆڤی ئاپۆچی کە خاوەن کەسایەتیەکی بونیادنەرانەن، جێی گرتووە.

لەماوەی یەک مانگ بەرخۆدانی مێژوویی، فیداکاری شەهیدان، قارەمانێتی شەڕوانان و گەلی عەفریندا بۆ هەرکەس ڕۆشن بۆوە کە سەرکەوتن مسۆگەرە، بۆیە دەوڵەتی سوریا ئامادە دەبێت شان بەشانی کوردان شەڕی داگیرکاری بکات. ئەگەر لەماوەی ئەو مانگەدا هێزو ئیرادەی سەرکەوتن دیار نەبووایە بێگومان کەس ئامادە نەدەبوو کە ببێتە هاوپەیمانی هێزێکی شکستخواردو، هەر خودی ئەم هاوپەیمانێتیە سەلمێنەری سەرکەوتنی بەرخۆدانی عەفرینەو تەنانەت حکومەتی سوریاش دەیهەوێت شانسی بەشداری کردنی لەو سەرکەوتنەدا بێیت و ناو و ناوبانگی خۆی جوانترو باشتر بکاتەوە. کەس ناتوانێ حاشا لەو ڕاستیە بکات کە ئەوەی حکومەتی سوریای ناچار بەم هاوپەیمانێتیە کردووە مەزن بوونی بەرخۆدانی یەک مانگی عەفرینە. بۆیە سەرەڕای بەرژەوەندی و هاوپەیمانێتی سێ قۆڵی تورکیا، ڕوسیاو ئێران و دواجاریش ناڕەزایەتیەکانی ڕوسیا و ئێران لەسەر ئەو هاوپەیمانێتیە، بەڵام حکومەتی سوریا هێزەکانی خۆی بە کوردان دەسپێرێت.

جاری یەکەمە لە مێژووی کوردو کوردستاندا هێزێکی کوردی بتوانێت دوو دوژمنی سەرسەختی گەلەکەمان لەبەرژەوەندی گەل و دەستکەوتەکانی بهێنێتە بەرامبەر یەک. ئەمە دەستکەوتێکی مێژوویی گرنگە بۆ گەلەکەمان کە هێزی دەوڵەتێکی خاوەن سەروەری و مافی یاسایی نێودەوڵەتی ڕازی بەوە بکرێت لەژێر فەرماندەیی کورداندا شەڕی دوژمنێکی تر بکەن. جاری یەکەمە لە دیرۆکی کوردستاندا کورد خاوەن عەقڵ و مەنتقێکی وەها بن کە بتوانن هەنگاوێکی ژیرانە بهاوێژن و هێزی سەربازی دوژمنێکی دێرینە لە ڕێککەوتنێکدا بکەنە سەربازی پاراستنی سنوری وڵاتێک کە کورد تێیدا هیچ حسابێکی بۆ نەدەکراو ئێستاش بەڕێوەبەرێتی دەکات. ئەم هەنگاوە معادەلەکان دەگۆڕێت و کۆمپلۆکان پوچەڵ دەکاتەوە جیاواز لەوەی کە عەفرین ڕادەستی هێزەکانی سوریا ناکرێت، بەڵکو ڕەنگە لەداهاتوودا بە هاوخەباتی هەوڵ بۆ گێڕانەوەی تەواوی خاکی سوریا لەدەستی داگیرکەران و تیرۆریستان بدرێت و هەموو ناوچەکان بگەرێندرێنەوە بۆ گەلانی سوریا. شانازیەکی گەورەیە بۆ کورد کە ئیدی لەجیاتی ئەوەی بەکاربهێندرێن، دەبنە کاراکتەری سەرەکی ڕۆڵگێڕان و دابەشکردنی ڕۆڵی هێزو لایەنەکان لەناوچەکەدا.

ڕەنگە زۆر کەس و لایەن ئەم هەنگاوە بە خراپ و ناڕاست لێک بدەنەوە، بەڵام دەبێ ئەوە بزانن کە ئەوە تەنیا ئیرادەو هێزی یەپەگەیە توانیویەتی دەوڵەتێک ڕازی بەوە بکات یەکینە سەربازیەکانی بخاتە ژێر فەرماندەیی خۆی و هاوکات وەڵامێکی جەرگ بڕیشە بۆ وڵاتە زلهێزە هەرێمی و جیهانیەکان لەکاتێکدا هەموویان چاو، زمان و گوێیان لەئاستی دەستدرێژیەکانی دەوڵەتی تورکیای فاشیست دا بەستبوو. ئەم هاوپەیمانێتیە کاتی و تاکتیکیەی یەپەگەو هێزەکانی سوریا، دەستکەوتی سیاسی گرنگیش لەگەڵ خۆی دێنێت و ڕەنگە سەرەتایەکی باشیش بۆ چارەسەری کێشەکانی سوریا بێت و لەهەمان کاتدا مشتێکی ئاسنینە بۆ دەمی هەموو ئەو کەس، وڵات و لایەنانەی کە بێدەنگیەکی نائەخلاقیان هەڵبژاردبوو. ئەم هەنگاوە هێزێکی مەعنەوی بە کوردان دەبەخشێت لەوەی کە خاوەن دیپلۆماسیەتێکی بەهێزو واقعین و ئەو گوتارە پوچەی زۆرتر بێ ناوەرۆک کرد کە دەوترێت ڕێوەبەری ڕۆژئاوا یان بەگشتی تەڤگەری ئاپۆیی بەهۆی ئایدیلۆژیاکەیانەوە دەرگاکانیان بەڕووی خۆیاندا داخستووەو کراوە نین بۆ ڕێککەوتن و هاوپەیمانێتی و خەباتی هاوبەش. هەرچەندە هیچ تەعویزێک لە باری فیکری و ئایدیۆلۆژی و پێوانەوە نادرێت، بەڵام سیستمی کۆنفیدرالیسمی دیموکراتیک تا دواڕادە نەرم و کراوەیە بۆ پێکەوە ژیان و تێکۆشان و هاوپەیمانێتیش لەگەڵ هەر هێز، لایەن و دەوڵەتێک نایەتە واتای ئەوەی کە لەلایەنی فیکری و ئیدیۆلۆژیکیەوە یەکیان گرتبێت و یەکیان قبوڵ کردبێت، بەڵکو بەرژەوەندی هاوبەش لە مەقتەعێکی ژیانیدا دەتوانێت دوو لایەن یان زیاتر بێنێتە لای یەک و لەسەر هەندێ شت ڕێک بکەون.

ئەوەی پێویست و گرنگە ئەوەیە کە هەر کەس بزانێت عەفرین تەسلیم بە هیچ هێزێک نەکراوەو هەمان ناکۆکی کەلەگەڵ تورکیا لەئارادایە، بەهەمان شێوەو بەتایبەت لە لایەنی فیکری، ئیدیۆلۆژیک و سیستمی بەڕێوەبەرایەتیەوە لەگەڵ حکومەتی سوریاش لەئارادایە. بەڵام ئەمە ناکاتە ئەوەی کە لەهەندێ قۆناغ و کاتی جیاوازدا ڕێککەوتن و هاوپەیمانێتی نوێ شێوە نەگرێت و پێک نەیەت. سەرەڕای هەموو ناکۆکیەکانیش یەپەگەو سیستمی بەڕێوەبەرایەتی ڕۆژئاوای کوردستان هیچ کات و لەهیچ شوێنێک باسی پارچەبوون و لێک دابڕانی ڕۆژئاوای کوردستانیان لەخاکی سوریا نەکردووەو تەنانەت ڕاستگۆیانە ئەم بابەتەیان لە زیهنی خۆشیاندا چارەسەر کردوە، هەروەها لەو بەرخۆدانەشدا جگە لەکورد هەموو پێکهاتەکانی تری وەک (عەرەب، سوریان، ئاشوری و تورکمان، ئێزیدی، عەلەوی و سونە) بەشدارن و شۆڕش شۆڕشی هەموو کەسە نەک ڕێكخستنێک یان لایەن و نەتەوەیەک بەتەنها. بۆیە ئەو هێرشانەی تورکیا بۆسەر عەفرین هێرشە لەدژی هەموو سوریاو ئەرکی هەرتاکێکی سوریایە کە لە هێڵی بەرگری و پاراستنی عەفریندا جێگە بگرێت. وە خاڵێکی جەوهەری سیستمی کۆنفیدرالیسمی دیموکراتیک ئەوەیە هەموو سنورە کێشراوە جغرافی و زیهینیەکانی نێوان گەلان هەڵدەگرێت و لە لوتکەدا باوەڕی بە پێکەوە ژیانی ئازادو دیموکراتیکی گەلان، پێکهاتەو کۆمەڵگاکان بەهەموو جیاوازیەکانیانەوە هەیەو دەشتوانێت بەلەبەرچاوگرتنی مافە سروستی و بنەڕەتیەکان، لەگەڵ دەوڵەتان بگاتە چارەسەری کێشەکان و کەمکردنەوەو بنەبڕکردنی ناکۆکیەکان.

ڕەنگە لە زیهنی زۆرکەسدا ئەوە بگوزەرێت کە ڕژێمی ئەسەد بە پلان ئەم هاوپەیمانێتیەی کردبێت، بەڵام دەبێ ئەوە ڕوون بکەینەوە کە بەشار ئەسەد لە بەهێزی خۆی نیە کە دەستی بۆ هاوکاری کوردان درێژ کردووە، بەڵکو حکومەتی سوریا باش دەرکی بەوە کردووە کە دەوڵەتانی هەرێمی و جیهانی [ئێران، تورکیا، ڕوسیا، ئەمریکا و ئەوروپا، (حیزبوڵاش لەناودا)] خەریکن وەکو گۆشتی قوربانی خاکەکەی و نەوت و کانزاکانی تری لەنێوان خۆیاندا دابەش دەکەن. هەرچەندەش ئێران و ڕوسیا سەرەڕای ناکۆکی هەردوو وڵات، ڕژێمی بەشار ئەسەد دەپارێزن، بەڵام لەزۆر لایەنەوە دەوڵەتی سوریایان ناچار بە قبوڵ کردنی داخوازیەکانیان و ڕێککەوتن و هاوپەیمانێتیەکان لەچوارچێوەی بەرژەوەندیەکانی خۆیان کردووە. ڕژێمی سوریا لە قۆناغی هەرە لاوازی خۆیدایەو ئەو حکومانەش دەبینێت و دەرکیان دەکات کە ڕوسیاو ئێران بەسەریدا دەسەپێنن. حکومەتی سوریا لە هەردوو ئەگەری سەرکەوتن و بن کەوتنی عەفریندا کۆتایی هاتنی خۆی دەبینی بۆیە چیتر نەیدەتوانی هەروا تەماشا کەرێکی بێ هەڵوێست بەرامبەر دۆخە بێت، هەربۆیە گەیشتۆتە ئەو باوەڕەی کە دەبێ لەگەڵ هێزە ناوخۆییەکان و ڕۆڵەکانی سوریا کە سەرکەوتنیان مسۆگەر کردووە، بکەوێتە سازش و ڕێککەوتن و دواجار لەو حکومە نا دادپەروەریانە ڕزگاری بێت کە بەسەریدا دەسەپێنن. سوریا تەنها بە ڕێککەوتن لەگەڵ کوردان و قبوڵکردنی داواکاری پێکهاتە نەتەوەیی، ئاینی و کۆمەڵایەتیەکانی سوریا یەکپارچە دەمێنێتەوەو جیاواز لەمە هەمان ئەو گۆشتی قوربانیە دەبێت کە باسمان کرد.

p.p1 {margin: 0.0px 0.0px 0.0px 0.0px; text-align: right; font: 14.0px ‘Geeza Pro’; color: #272c36}
p.p2 {margin: 0.0px 0.0px 0.0px 0.0px; text-align: right; font: 14.0px Helvetica; color: #272c36; min-height: 17.0px}
p.p3 {margin: 0.0px 0.0px 0.0px 14.4px; text-align: right; font: 14.0px ‘Geeza Pro’; color: #272c36}
p.p4 {margin: 0.0px 0.0px 0.0px 14.4px; text-align: right; font: 14.0px Helvetica; color: #272c36; min-height: 17.0px}
p.p5 {margin: 0.0px 0.0px 0.0px 14.4px; text-align: right; font: 14.0px Helvetica; color: #272c36}
span.s1 {font: 14.0px Helvetica}

پێویست بەوە ناکات کەس بابەتەکە لەخۆی ئاڵۆز بکات و یان خۆی بشەڵژێنێت و لێکدانەوەی هەڵەو بەگوێرەی دڵی خۆی بۆ بکات، ئەوەی کە هەیە بەر لەهەر شتێک هاوپەیمانێتی یان ڕێککەوتنێکی سەربازیە، هیچیش پەیوەندی بە مامەڵەی نادروستی نێوان دوو هێزی سیاسیەوە نیە. بابەتەکە بریتیە لە دوور خستنەوەی مەترسیەکی گەورەی فاشیزم و داگیرکاری کە تورکیا نوێنەرایەتی دەکات و پاراستنی خاک و سەروەری و ئیرادەی گەلانی سوریا. حکومەتی بەشار ئەسەد لە ناخەوە باوەڕی بەوە کردووە کە ئەوەی دەتوانێ لەو قەیران و هێرش و دابەشکاریە ڕزگاری بکات، تەنها گرتنە بەری هێڵی دیموکراسیخوازی و ڕێزگرتن لە مافی پێکهاتەکانی سوریایەو ئەمەش کورد نوێنەرایەتی دەکات. جا چەندە هێزی ئەم گۆڕانکاری و کرانەوەیەی هەبێت، یان چەندە ڕێگای پێ بدرێت و خاوەن ئیرادەی هەنگاونان بێت، ئەوە بابەتێکی جیاوازە. دەبێت کە سوریاش بەگوێرەی لێکدانەوەکانی خۆی پلانی تایبەتی هەبێت لە عەفرین و تەنانەت ڕەنگە ئەو حسابەی کردبێیت کە کورد بەکار بهێنێت، بەڵام وەک سەرەتا باسمان کرد، ئێستا کوردێکی نوێ لەئارادایە کە ئەو کەسانەی نوێنەرایەتی دەکەن نە بەرژەوەندی شەخسیان هەیە نە دەشتوانن هەڵوێستێک لەدەرەوەی داخوازی گەل وەربگرن، بۆیە بە دڵنیایی بۆ هەر ئەگەرێک خاوەن پلان و پڕۆژەی تایبەتن و بێ چارەسەری نین و ئەو بەڕێوەبەرایەتیەی ئێستای عەفرین کەس یان حیزبێک نیە، بەڵکو خەڵک و گەلی عەفرین لەهەموو پێکهاتەکان تییدا خاوەن بڕیارن.